Patrijs - verslag
patrijs 2022
In Berkelland wordt jaarlijks de patrijzenstand geteld. Deze tellingen vallen onder het toezicht van SOVON en worden georganiseerd door Stichting Landschapsbeheer Gelderland onder de noemer boerenlandvogels. In Berkelland wordt er geteld door ca 50 personen, waarvan diverse ook lid zijn van de VWG. Ook in het voorjaar zijn diverse gebieden in Berkelland geteld. Hierbij worden in principe 6 bezoeken afgelegd in het voorjaar, waarbij met name gelet wordt op roepende mannetjes. Daarmee kunnen broedterritoria via SOVON worden aangegeven. De resultaten laten zien, dat de populatie ongeveer gelijk blijft: ca 35 broedparen. Ook de meldingen in het najaar worden verwerkt en we zien een kleine stijging in de grootte van de kluchten. Dikwijls meer dan 10 patrijzen in een klucht.
Op 8 november is er in Kulturhus Haarlo een drukbezochte evaluatie avond geweest voor de tellers en is er toelichting gegeven bij de resultaten van 2022.
Patrijs 2021
Mede door Covid-19 zijn de afgelopen 2 jaren wat anders verlopen dan gewenst, ook voor het tellen van patrijzen. Over 2020 is door mij een rapportage geschreven die o.a. verschenen is in Vogels in Berkelland: https://www.vogelwerkgroepberkelland.nl/verenigingsblad/vogels-in-berkelland-2.html
Conclusie was, dat de stand van de patrijs ongeveer gelijk blijft: ca 30-35 paar in Berkelland. Ook is het van belang om de biotoop van de patrijs te verbeteren door o.a. kruidenrijke akkerranden met ook bloemen en daardoor insecten. Veel jongen gaan als kuiken dood van de honger door gebrek aan insecten e.d., die ze de eerste 3 weken eten. Daarna ook meer zaden en eiwitrijk groen.Over 2021 was nog geen nadere info verstrekt. Het blijkt dat de telgegevens minder goed zijn ingevoerd en daardoor is er naar mijn inschatting sprake van een ondertelling. Op basis van de ingevoerde tellingen komt SOVON op nog geen 20 paar in Berkelland. Navraag van mij bij diverse individuele tellers geeft een ander beeld: ongeveer evenveel koppels als in 2020 met zelfs meer jongen. Het is te vroeg om conclusies te trekken, maar ik constateer meer bloemenrijke bermen e.d., die zeker helpen om de sterfte onder kuikens tegen te gaan.
Patrijs 2020
De Patrijs heeft het in 2020 redelijk gedaan en de inschatting is, dat het aantal broedparen nog steeds ca 30 is. Er zijn echter dit jaar volgens de tellingen minder broedparen geregistreerd en dat komt wellicht ook door de bijzondere tijd rondom corona, die we meemaken. Met name in het vroege voorjaar moeten er veel tellingen gedaan worden om roepende mannetjes op te sporen. Dat was (deels) in de periode met een lockdown. Ook het weer werkte juist in die periode niet mee, doordat het koud was.
Voor 2021 zijn er zogenaamde focusgebieden aangewezen voor de patrijs via de VAN/VALA. De Provincie stelt voor deze gebieden extra middelen beschikbaar.
De Provincie Gelderland steunt o.a. de Patrijs als een soort barometer vogel. Gaat het goed met de Patrijs dan gaat het ook goed met de natuur is wat eenvoudig gesteld de redenering. Er is voor natuurontwikkeling geld beschikbaar en dan met name in kansrijke gebieden. Deze noemen ze de focusgebieden en in deze gebieden is het wenselijk om zo goed mogelijk de ontwikkeling van o.a. de Patrijs te monitoren.
In Berkelland zijn drie gebieden als focusgebied aangewezen en bewoners van deze gebieden hebben een aparte brochure ontvangen om de patrijs te steunen.
Gebied 1 ligt ten noorden van Neede; van Noordijk tot en met Lochuizen.
Gebied 2 ligt zuidelijk van Eibergen aan beide kanten van N18: van Sonderenweg Beltrum tot aan kamp Holterhoek.
Gebied 3 ligt bij Zwolle en Zwillbrock en is wat kleiner dan de eerste 2.
Patrijs 2018
In 2018 heeft het project Patrijs van de Vogelwerkgroep een enorme vaart gekregen mede door de Provincie Gelderland. Er is geld beschikbaar gesteld voor o.a. weidevogels en akkervogels, waaronder de Patrijs. De uitvoering kwam in handen te liggen van Landschapsbeheer Gelderland en samen met lokale verenigingen is geprobeerd om in diverse gemeenten in Gelderland tellingen te organiseren.
Ook in Berkelland is dit gebeurd en op de eerste informatieavond eind 2017 waren ruim 60 mensen gekomen. Mensen met verschillende achtergronden, maar allemaal begaan met de natuur en in het bijzonder de Patrijs. Ook leden van onze Vogelwerkgroep waren aanwezig en vervolgens kon men zich opgeven als teller. Er waren ruim 50 tellers, die eind februari via SOVON nog een praktijkles kregen van Frank Majoor in Olden Eibergen.
Deelnemers kregen een geluidsboxje en konden de roep van de Patrijs afspelen om op deze wijze Patrijzen op te sporen. Ook was er instructie om de waarnemingen in te voeren. In het voorjaar zijn er diverse bezoeken gebracht aan verschillende gebieden in Berkelland. De bezochte gebieden beslaan ongeveer 2/3 deel van geheel Berkelland en we hebben daarmee een behoorlijk inzicht in het aantal Patrijzen. Natuurlijk speelt mee dat niet alle tellers even ervaren waren en zijn ook niet alle gebieden even intensief bezocht. Maar toch komt er een behoorlijk beeld naar voren. Op basis van de gemelde waarnemingen kunnen we aannemen, dat er ongeveer 30 paar Patrijzen zijn.
Er zijn inmiddels ook meldingen binnen van koppels met jongen en we blijven dit najaar ook waarnemingen verwerken. Komend voorjaar zal er met de tellers nog een avond belegd worden om ook in 2019 een vervolg te geven aan deze (eerste) inventarisatie van Patrijs in geheel Berkelland. De coördinatie is inmiddels overgedragen aan de Vogelwerkgroep en Henk Leever heeft deze taak op zich genomen. Bij hem kun je ook terecht voor vragen of meldingen: henkenjantine@hotmail.com of telefoon 06-51314562.
Naast de tellingen wordt er met name door de Vereniging Agrarisch Natuurbeheer (VAN Berkel en Slinge) veel energie gestoken in het verbeteren van het biotoop. Dit doet men o.a. door het aanleggen van akkerranden en overhoekjes. Landeigenaren kunnen hier een vergoeding voor krijgen van ca. € 1800,- per ha. We krijgen daarmee een kleurrijker en gevarieerder landschap waar de akkervogels van kunnen profiteren, waaronder de Patrijs. Daarnaast biedt deze lappendeken van akkerranden en overhoekjes een prachtig beeld op voor de bezoekers. Of alle inspanningen zullen leiden tot een behoud van de Patrijs is natuurlijk de vraag, maar niets doen is geen optie.
Op bijgaand kaartje zijn de rode stippen waargenomen paartjes en de blauwe en paarse stippen eenmalige waarnemingen
Patrijs 2017
In de twee proefgebieden (omgeving Havelandweg Rekken en Olden Eibergen/Hupsel) is het aantal patrijzen niet afgenomen. In Rekken 2-3 paar en Olden Eibergen/Hupsel 7-8 paar. Door de aanleg van de N18 is er tijdelijk meer grond met onkruiden beschikbaar wat een belangrijke voorwaarde is voor een goed biotoop voor de patrijs. Met de herinrichting rondom de N18 zijn er ook nieuwe kansen om het biotoop voor de patrijs te verbeteren. Daar is in 2017 veel inspanning voor geleverd. Samen met Gemeente Berkelland, de kavel commissie N18, en de VAN hebben we extra mogelijkheden gerealiseerd voor overhoekjes. Verder heeft de Gemeente Berkelland mede dankzij onze inbreng gezorgd voor een meer natuurlijk bermbeheer. Hierdoor komen er meer kruidenrijke bermen, die later gemaaid worden en ook daar kan de patrijs van profiteren. Daarnaast zorgt de Provincie Gelderland met o.a. Landschapsbeheer Gelderland voor (financiële) bijdragen om meer geschikte biotopen te krijgen voor de boerenlandvogels, waaronder de patrijs.
Voor de cursus patrijzen tellen hebben zich 58 mensen opgegeven.(georganiseerd door Landschapsbeheer Gelderland ism agrarische collectieven, waarbij nu ook de VWG betrokken is)
In Berkelland zijn afgelopen jaar 49 randen met een totale opp. 6,4 ha. aangelegd.
Patrijs 2015/2016
.JPG)
Foto: Willy Smeenk
De vogelwerkgroep Berkelland heeft samen met de Vereniging Agrarisch Natuurbeheer Berkel en Slinge (VAN) en met de lokale WBE’s (WBE Berkelstreek en WBE Rekken e.o) in oktober 2015 een plan opgezet om de patrijs voor Berkelland te behouden.
Aanleiding vormt enerzijds de dramatische achteruitgang van het aantal broedparen en anderzijds een hoopvol project: Samen voor de patrijs in Aalten. Bij dit project is met gerichte maatregelen vanaf 2013 de achteruitgang gestopt en is er zelfs sprake van een toename. In feite willen we dit project ook toepassen in onze gemeente.
Met de bovengenoemde partijen is afgesproken, dat we starten in twee gebieden.
Gebied 1 in omgeving Rekkense Binnenweg/Havelandweg tussen Eibergen en Rekken (zie kaartje)
Gebied 2 in omgeving van pompstation Vitens in Olden Eibergen (zie kaartje)
We monitoren deze gebieden en hebben ook informatie over de huidige stand. Gebied 1 zal worden begeleid door Gerrit Stomps en Cees van Beinum en gebied 2 door Jan Borckink en Henk Leever.
De maatregel die we nemen is het creëren van kruidenrijke overhoekjes. Landeigenaren worden benaderd om een deel van akkers beschikbaar te stellen om in te zaaien met zaadmengsels. Deze zaadmengsels worden in het voorjaar 2016 gezaaid onder verantwoordelijkheid van de VAN. Zij regelen ook de loonwerker en wikkelen de kosten af. Voor de landeigenaar is een vergoeding beschikbaar van € 0,10 per m2 (€ 1000,- per ha). We willen een soort lappendeken maken met overhoekjes. Dat is niet alleen gunstig voor de patrijs, maar ook andere akkervogels profiteren en insecten. Daarnaast zal de landschappelijke waarde vergroot worden door o.a. de bloemen in het zaadmengsel en dit zal weer een positieve bijdrage leveren aan het toerisme in onze regio..JPG)
Foto: Willy Smeenk
Zoals gezegd starten we in twee gebieden, die wellicht later uitgebreid kunnen worden bij voldoende succes en bij voldoende ondersteuning. Leden van de vogelwerkgroep kunnen alle waarnemingen van de patrijzen in Berkelland doorgeven via waarnemingen.nl. Leden die vragen hebben of ook mee willen werken in het project kunnen contact opnemen met Henk Leever, die namens de vogelwerkgroep coördinator is. Tel. nr: 0545-261531 of 06-51314562
