Vogelwerkgroep Berkelland

Verslag weidevogels

2023

Na een opeenvolging van veel te droge broedseizoenen voor de weidevogels, beleefden we in 2023 eindelijk weer een goed weidevogeljaar. Hoewel het aantal broedvogels was afgenomen, konden we toch weer op meerdere plekken genieten van opgroeiende jonge kuikens. Op tenminste 12 locaties zijn weer jonge Grutto’s gezien. Ook de Wulp en de Tureluur deden het goed. Zorgelijk blijft de achteruitgang van de Kievit en de Scholekster. De belangrijkste oorzaak is het grote aantal aanwezige predatoren in de Achterhoek. Samen met de Ver. Agrarisch Natuurbeheer “Berkel & Slinge” draagt onze vogelwerkgroep zorg over een drietal, door de Provincie Gelderland erkende en ondersteunde weidevogel-gebieden in de gemeente Berkelland . De inzet van de boeren en de vrijwilligers is dermate hartverwarmend, dat de Provincie ook aan onze projecten steun wil geven. Ondanks dat de resultaten van de Achterhoek ver achterblijven bij die elders in Gelderland. De drie gebieden zijn: het Noordijkerveld, omgeving Hagdijk en het Beltrumseveld. Daarnaast spannen wij ons in voor alle weidevogelgebiedjes die succesvol lijken, zoals daar zijn: Overbiel, Stokkersbrug, Geesterse Es, Apedijk/Havelandweg, Antenneveld Noachweg.

Veel aandacht is gegeven aan het verbeteren van de kwaliteit van de gebieden. Daarvoor zijn we in gesprek met grondeigenaren, grondgebruikers, waterschap en gemeente. Hoewel nog een lange weg te gaan, zijn een aantal gebieden in onze ogen al sterk verbeterd. Jammer genoeg zien we dat in de toename van vogels nog niet terug.

Het inzetten van de drone gaat steeds beter. Al heeft de drone ook zijn beperkingen. Een belangrijke is het weer. Een andere beperking is dat boeren vaak op hetzelfde moment het land op willen en de drone dan overal op hetzelfde moment nodig is. Een andere beperking is dat de drone niets meer waarneemt onder het erg hoge gras.

Het gebruik van stroomrasters wordt geleidelijk aan wat meer toegepast. Of hierdoor de slagingskans verbetert, is nog moeilijk vast te stellen.

Voor het komend broedseizoen ligt de nadruk op het meten van resultaat. Nu er al een groot aantal terreinverbeteringen zijn uitgevoerd, moet dit toch eens tot succes leiden.

Voor de kerstdagen hebben alle meewerkende boeren en vrijwilligers een luxe stol ontvangen. Deze actie werd erg op prijs gesteld.

Van de Zonnebloemen-lint-actie van de VAN ontving de Projectgroep een cheque van 1250,= euro, te besteden aan de weidevogelbescherming. Het idee is om hier wildcamera’s voor aan te schaffen.

Gerrit Stomps , coördinator Projectgroep Weidevogels. Cees van Beinum.

2022

En weer was het een dramatisch jaar voor de weidevogels. Waar het voorjaar nog heel nat was en ons hoopvol stemde, werd de rest van het broedseizoen gekenmerkt door extreme droogte. En dat voor een derde jaar op rij. De opeenvolging van zoveel droge seizoenen op rij werkt catastrofaal door op de weidevogelpopulatie. Ondanks juist de vele inspanningen van onze weidevogelbeschermers. Er is veel geïnvesteerd in het opleiden van vrijwilligers, in het verbeteren van broedterreinen, met name rond de Hagdijk . Er werden gunstige afspraken gemaakt met grondeigenaren. Ook is ervaring opgedaan met het plaatsen van stroomrasters, m.n. rond enkele wulpennesten. Maar het heeft niet mogen baten, helaas. Veel weidevogels konden in de keiharde bodem geen voedsel vinden en staakten hun broedpogingen of gingen helemaal niet tot broeden over. Gevolg is een extreem laag aantal jongen. Positief was dat het werken met een drone steeds betere resultaten geeft. En ook het enthousiasme van de vrijwilligers is hartverwarmend. In de bijgaande overzichten is te zien dat over de brede linie een dalende trend zichtbaar wordt. Alleen de Tureluur lijkt zich goed staande te kunnen houden.
Het jaar 2023 is uitgeroepen tot het jaar van de Scholekster. De vraag, hoeveel Scholeksters er op platte daken broeden en wat het slagingspercentage daarvan is, staat centraal. Het wordt steeds duidelijker dat grond-broedende Scholeksters, met name door predatie, nauwelijks jongen grootbrengen.
We hopen dat 2023 eindelijk weer eens een gunstig weidevogelseizoen oplevert. Willen we weidevogels houden in de Achterhoek, dan is dat dringend nodig.

2021

Na twee uitzonderlijk droge weidevogelseizoenen was 2021 eindelijk weer een min of meer normaal broedseizoen. Dit blijkt ook uit de resultaten. Alle weidevogels zitten weer in de lift, zij het heel voorzichtig. In het jaar 2019 is echt het dieptepunt bereikt. De getallen geven wel een wat vertekend beeld, waar we wel rekening mee moeten houden. De weidevogels concentreren zich steeds meer in de laatste geschikte terreinen. En dat zijn, niet verwonderlijk, ook net de gebieden waar onze vrijwilligers hun aandacht op richten. Anders gezegd: de weidevogels worden steeds meer reservaatvogels. Maar in die resterende geschikte terreinen neemt de aanwas merkbaar toe. We hebben vlieg-vlugge jongen gezien van Wulp, Grutto en Tureluur. Buiten deze terreinen zijn nog nauwelijks weidevogels aanwezig.

Ook het aantal vrijwilligers neemt gestaag toe. Oproepen via de media leveren telkens weer nieuwe enthousiastelingen op. Zij worden, na een theorieles en meedraaien in de praktijk, zo veel mogelijk direct ingeschakeld.

De grootse verwachtingen van het opsporen en beschermen van nesten met de drone, vielen in 2021 wat tegen. Er waren nogal wat technische problemen op te lossen en ook bleek, dat vogels onder het hoge gras zelfs met de infraroodcamera niet of nauwelijks zichtbaar waren. Het eerste probleem gaat opgelost worden; het tweede zal blijvend zijn. En dat betekent, dat toch nog legsels in het gras opgezocht moeten worden, vooraf aan het maaien.

De medewerking van de boeren is, op een spaarzame uitzondering na, overweldigend. Heel veel agrariërs bellen de coördinator voor zij met bewerking aan de gang willen. Daarbij wordt door ons waar mogelijk voorgesteld om alle bewerkingen in één week te laten plaatsvinden, zodat de tussentijdse rustperiodes langer worden.

In 2021 is bescherming met een stroomraster tegen grondpredatoren op een enkele plaats uitgeprobeerd. Deze methode zou elders met name voor de Wulp goed werken. Wij hebben die ervaring nog niet, omdat gebleken is dat de omtrek van het raster erg groot moet zijn. Als de broedende vogel zelf tegen de stroomdraad loopt, stopt ze mogelijk met broeden.

De weersomstandigheden begin 2022 zijn gunstig voor de weidevogels. Dus zijn onze verwachtingen voor het komende broedseizoen hoog gespannen.

2020
De projectgroep weidevogelbeheer is al een aantal jaren intensief bezig met de inrichting en verbetering van 3 weidevogelgebieden in de gemeente Berkelland. Dit gebeurt met gelden van de provincie en in samenwerking met de Vereniging Agrarisch Natuurbeheer Berkel & Slinge.
Deze 3 gebieden zijn: het Beltrumseveld, het Noordijkerveld en omgeving Hagdijk.
Met de nodige maatregelen denken wij de neerwaartse lijn van de broedresultaten op deze locaties te hebben gestopt en hopen we de komende jaren op een toename van het broedsucces.
De afgelopen drie jaren hebben we ook veel last gehad van ernstige droogte. Dit was funest voor de weidevogels.
Wij hebben het afgelopen jaar met wat minder mensen gezocht dit i.v.m. corona beperking, de leeftijd van veel vrijwilligers is 65 Plus dus voorzichtigheid gewenst. Toch is het een redelijk goed jaar geweest wat nesten vinden betreft zie bijlage. Gelukkig weer vliegvlugge jongen zowel van Grutto als Wulp.
Het vliegen met de Drone gaat ook steeds beter dus ook het vinden van de nesten lukt beter.
Op dit moment hebben zich 7 nieuwe vrijwilligers aangemeld om ons te assisteren, wij gaan ze zelf ook opleiden als Weidevogelaars.
Afgelopen jaar hebben wij ook geen bijeenkomsten kunnen houden, ook dit i.v.m. beperking van het aantal mensen dat bijeen mag komen.

2017
Weer een moeilijk jaar voor de weidevogels de uitkomst was iets beter dan afgelopen jaar, maar toch te weinig oorzaak bekend predatie.Voor dit jaar hebben we de beschikking over een Drone , zodat we niet meer het veld in hoeven, niet eerder dan dat er gemaaid wordt.De weidevogelgroep Berkelland heeft afgelopen jaar voor het eerst een proef gedaan met Drone vliegen, in 2,5 uur tijd over verschillende percelen zijn in totaal10 nesten gevonden,waarvan 6 grutto’s,1 wulp, 1 tureluur en 2 kieviten, dit was de primeur voor Gelderland.In Gelderland zijn we nu met 7 Drone piloten in opleiding a.s. vrijdag onze praktijkdag vliegen,hopelijk met goed gevolg.Het patrijzenproject willen we ook gaan uitbreiden alleen al voor de cursus patrijzen tellen hebben zich 58 mensen opgegeven.In Berkelland zijn afgelopen jaar 49 randen met een totale opp. 6,4 ha. aangelegd.Ook de werkzaamheden rond de nieuwe N18 dragen bij aan verbetering van hun leefgebied, deze braakliggende gronden zijn van belang voor voedsel en dekking en nestgelegenheid.

2015

Net als vorig jaar hebben 37 vrijwilligers bij 85 landbouwers (2014:95) het aantal weidevogelnesten geteld. Ten opzichte van 2014 zijn er geen grote verschillen, de kievit lijkt het ten op zichte van 2014 wat beter te hebben gedaan, de trend is echter dalende.
Bij de kievit zijn er 279 nesten geteld (2014: 258)
Bij de scholekster zijn er 21 nesten geteld(2014: 22)
Bij de wulp zijn er 45 nesten geteld (2014: 47)
Bij de grutto zijn er 84 nesten geteld (2014: 86)
Bij de tureluur waren er 4 nesten (2014: 8), dit aantal schommelt de laatste 8 jaren tussen de 4 en de 8 nesten.
Over de afgelopen 8 jaar is procentueel gezien de afname van het aantal kievitsnesten het meest opvallend: 2007: 464 nesten en 2015:279 nesten.