Verslag huis- en boerenzwaluw
2024
De boerenzwaluwen zijn met 8,11% afgenomen. Helaas zijn er afgelopen jaar weer boerenbedrijven gestopt. Als er geen vee meer is, dan houdt de boerenzwaluw het voor gezien.
De huiszwaluwen zijn met 2,46% toegenomen. Bij bedrijven waar al nesten waren, zijn er een aantal bijgebouwd of voordat de huiszwaluwen weer terug waren, kunstnesten bijgeplaatst. De kunstnesten bieden goede bescherming voor de jongen. Op een aantal bedrijven waren de natuurlijke nesten vernield en de jongen gepredeerd. Hoogst waarschijnlijk zijn het steenuilen geweest. Normaal jagen ze op muizen. Door het hoge gras, wat door het natte weer niet gemaaid kon worden, waren de muizen waarschijnlijk moeilijk te bejagen. Ook vogels zijn opportunistisch, en dan is een zwaluwjong makkelijker te pakken waarschijnlijk.
Aan de Diepenheimseweg 61 hadden oeverzwaluwen zich in de berg met zand genesteld. In het vroege voorjaar was er een deel van de berg zand afgeschraapt en was een rechte wand ontstaan.
Er waren ruim 60 gaten gemaakt, en zeker 35 waren ervan bezet.
Hier kunt u de resulaten van de boeren- en huiszwaluw downloaden.
2023
Hier kunt u de resulaten van de boeren- en huiszwaluw downloaden.
2021
Ook dit jaar hadden we te maken met de gevolgen van de Corona pandemie. We konden pas eind juni besluiten om de zwaluwentellingen door te laten gaan. Een erg late start, en helaas is het niet gelukt om alle gebieden geteld te krijgen. We hebben in Ruurlo met hulp uit Eibergen en Beltrum, wel alle gebieden kunnen bezoeken. Voor Borculo is dat niet gelukt.
Als we voor de getelde gebieden de resultaten vergelijken met 2019 zien we helaas sterke achteruitgang voor zowel de boerenzwaluw als de huiszwaluw. Voor de boerenzwaluwen was dit 10,3 % minder en voor de huiszwaluwen zelfs een min van 13,9%.
Ook zijn we niet in de gelegenheid geweest om te ringen, en hebben hierover dan ook geen resultaten.
2020
Helaas hebben we als gevolg van de Corona pandemie de tellingen voor de boerenzwaluwen en huiszwaluwen niet kunnen uitvoeren in 2020. De “Vogels in Berkelland” nieuwsbrief is wel bezorgd. Daarbij is de mogelijkheid geboden om via email aantallen broedpaartjes door te geven. We hebben 25 emails ontvangen. Gerapporteerde aantallen voor deze adressen kwamen redelijk overeen met de telling van de andere jaren.
Ook hebben we afgezien van het ringen van boerenzwaluwen.
In Beltrum heeft men echter wel de kans gezien om 5 van de 6 gebieden te inventariseren. Daar zagen we een toename van 8,1 % voor de Boerenzwaluw en een teruggang van 12.5 % voor de huiszwaluw.
Afgelopen jaar is onze planning voor onderhoud en plaatsen van kunstnesten voor de huiszwaluw door de plotselinge invoering van de Corona regels, uitgesteld naar 2021. Maar helaas gaat dat ook nu niet mogelijk zijn
2019
De resultaten van het broedseizoen 2019 voor de zwaluwen in geheel Berkelland waren weer beter dan die van het iets mindere 2018.
Bij de boerenzwaluwen was het totaal aantal broedpaartjes 3775, een toename van 270 ( +7.7%). We zagen in Borculo de grootste toename. Er zijn 568 jongen geringd in 2018. Uit de uitvoerige gegevens van dit ringproces zien we dat 5,5 jongen per broedpaartje zijn uitgevlogen. Dit is iets lager dan de bijna 6 in de voorgaande jaren.
Bij de huiszwaluwen hebben we een totaal geteld van 1343, een plus van 112 ( + 9%) Na enkele jaren van teruggang zitten we nu weer op het niveau van 2013/2014.De bezettingsgraad van de kunstnesten was duidelijk hoger dan in 2018, We telden 793 broedpaartjes in kunstnesten en 550 in natuurlijke gebouwde nesten. In totaal zijn er 1404 kunstnesten geplaatst in onze telgebieden.
2018
Ook in 2018 zijn in alle 39 telgebieden in Berkelland de aantallen broedpaartjes voor de boerenzwaluw en de huiszwaluw geteld. Hoewel in het begin van het seizoen de aantallen hoger leken, was er helaas na alles opgeteld te hebben, toch een kleine teruggang te zien.
Bij de boerenzwaluwen was het totaal voor Berkelland 3505, een teruggang van 120 paartjes, ofwel een min van 3,3 %. Alleen in Ruurlo was een kleine toename, in de andere gebieden een kleine afname.
Bij de huiszwaluwen was het totaal 1229, een afname van 21, of een min van 1,7 %. Dus helaas geen herhaling van 2017 toen we een toename zagen van 6 %. Opvallend was dat de bezettingsgraad van de kunstnesten duidelijk hoger was. De afname kwam dan ook geheel door minder natuurlijke nesten. Op een aantal boerenerven zien we dat bij de asbest saneringen, ook de dakranden worden vernieuwd. Zo zagen we enkele adressen met duidelijk minder nesten, en een duidelijke toename van nesten bij de buren.
Ook in 2018 zijn er weer jonge boerenzwaluwen geringd, en is van die nesten precies bijgehouden hoeveel jongen per broedpaartje uitgevlogen zijn. Dit was voor 2018 vrijwel gelijk aan 2017, ongeveer 6 jongen per broedpaartje. Meestal waren er twee broedsels van elk paartje.
2017
Helaas werden we in 2017 geconfronteerd met te weinig tellers, en ook nog eens ziekte van enkele tellers. Toch hebben we uiteindelijk bijna alle adressen kunnen bezoeken. Enkele adressen hebben we afgedaan met bellen of zo goed mogelijk inschatten. Gelukkig waren de resultaten positief, tot zelfs heel positief.
Bij de boerenzwaluwen zagen we bij 7 van de 40 telgebieden een kleine teruggang, bij de andere 33 zagen we een mooie toename. Voor geheel Berkelland was de toename 9%. Over de laatste 5 jaar zien we dan ook een doorlopend positieve ontwikkeling.
Gelukkig zagen we voor de huiszwaluw in 2017 ook een duidelijke toename, en wel van 6%. Een mooi resultaat na twee jaren met een teruggang van 6% elk. We zijn nu weer terug op het niveau van 2015. Opvallend is dat de toename nu vooral komt door meer natuurlijke nesten. Was dit jaar een goed jaar voor modder etc?
Uit de gegevens van het ringproject blijkt dat dit jaar 6 jongen per broedpaartje uitgevlogen zijn. Dit is vrijwel gelijk met de resultaten van de afgelopen jaren.
Kort verslag mbt de oeverzwaluw:
Er had zich een oeverzwaluw kolonie gevestigd aan de wesselsdijk.
Deze was ontstaan door werkzaamheden aan de N18.
Nadat Henk L contact had gehad met Noaber 18 is Jan B met ecologen van Rijkswaterstaat ter plaatse geweest. In overleg met Noaber 18 zijn de werkzaamheden tijdelijk stilgelegd en de wand afgeschermd. Er waren 22 holen aanwezig waarvan er 12 bewoond waren. Daarna heeft Jan B er ongeveer 12 jongen gezien mogelijk waren het er meer? 15 Augustus zijn de werkzaamheden ter plaatse herstart.
Een uitgebreid verslag vindt u in Vogels in Berkelland 2018
2016
Ook in 2016 hebben we in alle telgebieden de zwaluwen inventarisatie kunnen voltooien. Voor de boerenzwaluwen waren de resultaten vrijwel gelijk, een kleine toename van ongeveer 1,5%. Door de jaren zien we dat de totalen redelik constant zijn.
Helaas waren de resultaten voor de huiszwaluw duidelijk minder, een afname van 6%. En dat nadat we ook in 2015 een afname zagen van 6 %. We zien de teruggang met name bij de natuurlijke nesten. De bezettingsgraad van de kunstnesten is vrijwel gelijk gebleven.
In 2016 zijn door Anton Meenink en Wim Raben ruim 500 jongen boerenzwaluwen geringd . Uit hun nestgegevens blijkt dat dit jaar per broedpaar gemiddeld 6,22 jongen zijn uitgevlogen. Dit is een kleine verbetering vergeleken afgelopen jaar.
Heel goed nieuws over de oeverzwaluwen ! In de nestwand in Beltrum hebben circa 60 paartjes een nestplek gevonden. Na een paar jaar van aarzeling dus nu toch echt goed resultaat.
Zie ook: Vogels in Berkelland 2016 voor een uitgebreid verslag
2015
Ook in 2015 hebben zo’n 40 vrijwilligers meer dan 1000 adressen in de gemeente Berkelland bezocht om het aantal broedpaartjes boeren- en huiszwaluwen te tellen.
De resultaten voor de boerenzwaluw is met 3239 vrijwel gelijk aan 2014, een teruggang van 0,2 %.
Voor de huiszwaluwen was het verschil duidelijk groter. Het totaal was 1269, helaas een teruggang van 6,7% . Bij slechts 4 adressen in Geesteren en Eibergen met normaal grote aantallen nesten, zagen we een teruggang van 60 nesten. Daar staat tegenover dat we nieuwe plaatsen met vooreerst kleinere aantallen zien.
Vooral voor de huiszwaluwen hebben we veel kunstnesten geplaatst, 1500 voor geheel Berkelland. In 2015 was bijna 50 % van deze kunstnesten door huiszwaluwen gebruikt.
Wim Raaben en Anton Meenink hebben ook in 2015 het grote aantal van 662 boerenzwaluwen geringd bij 8 adressen. Daarbij worden de broedpaartjes heel precies gevolgd. Uit hun gegevens blijkt dat er per broedpaar 5,78 jongen uitgevlogen zijn. Dit is helaas iets minder dan het gemiddelde van de afgelopen jaren.
De projectgroep zwaluwen is op zoek naar vrijwilligers die langs willen gaan bij boeren/particulieren om het aantal bezette nesten te tellen.
2014
Lees een kort verslag over oeverzwaluwen Noordelijke Broek.
Lees het zwaluwenverslag van 2014 in de nieuwe uitgave Vogels in Berkelland.
Dit blad zal verspreid worden onder de mensen waarbij vrijwilligers komen mbt de weidevogels, de zwaluwen en de uilen.
2013
2012
Kaartje met gebieden en aantallen boeren- en huiszwaluwen 2012
2011
Voor het complete verslag over 2011, klik hier.
2009
Voor het complete verslag over 2009, klik hier.
Op verzoek van Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland verleent de Zwaluwenprojectgroep Berkelland medewerking aan een landelijk project waarbij wij de boerenzwaluwen het hele broedseizoen zullen volgen. Hierbij worden alle jonge zwaluwen geringd.
Wij hebben hiervoor een viertal deelnemers uit Neede gevraagd om aan dit project mee te werken.
Wim Raaben en Freek Weijermars gaan dit project uitvoeren. Ze worden regelmatig geholpen door andere leden van de vogelwerkgroepen Borculo-Ruurlo, Eibergen en Neede.
Alvorens zij aan de slag konden hebben ze instructie ontvangen van Bennie van den Brink.
Uit de besprekingen na het afgelopen broedseizoen met de waarnemers bleek dat veel tijd nodig is om een goede inventarisatie te krijgen. Met name is dit het geval bij huiszwaluw kolonies.
Hiervoor is door Henny Waanders een camera gebouwd die hiervoor geschikt is. Deze camera is voor de huiszwaluwen nog niet ideaal, maar voor het project van de boerenzwaluwen voldoet de camera prima. Hierdoor kunnen we veel klimwerk voorkomen.
2008
Voor het complete verslag over 2008, klik hier.
Filmpje gemaakt door ziekenhuisomroep Groenlo over het maken van huiszwaluwnesten.
In 2008 is het gebied uitgebreid met Eibergen en Ruurlo, er zijn 1200 adressen bezocht. Ook het aantal vrijwilligers is in dit jaar enorm uitgebreid. Zwaluwennesten worden nu in eigen beheer geproduceerd. (zie filmpje)
Bij een boerderij in Noordijk waar een huiszwaluwkolonie is gehuisvest, zijn in 2008 nieuwe nestkasten opgehangen voor de huiszwaluw op een wel heel speciale manier. Er is een tweede plank onder het dakoverstek geplaatst en daaronder zijn wederom een hele serie nestkasten bevestigd. De huiszwaluw vinden deze huiszwaluwenflat geen probleem, er zijn al kasten bezet!
tien-jarig bestaan zwaluwenonderzoek
Ter ere van het 10 jarig bestaan heeft Freek Weijermars van de zwaluwenwerkgroep in samenwerking met vele andere vrijwilligers een boekje samengesteld over de boerenzwaluw en het onderzoek en de resultaten van de afgelopen 10 jaar. Dit boekje is uitgereikt aan alle vrijwilligers en bewoners die mee doen aan het zwaluwenproject. Dat boekje kunt u hier downloaden.
2007
Vanuit het coöperatiefonds van de Rabobank zijn in 2007 gelden beschikbaar gesteld om het zwaluwenproject in heel Berkelland op poten te zetten. Tijdens de presentatie van dit nieuwe plan waren Freek Weijermars (de nieuwe zwaluwen coördinator) en Geert Heetebrij verkleed als huis- en boerenzwaluw.
2002
In 2002 is het gebied uitgebreid met Borculo Zuid. Nu vielen geheel Neede en Borculo binnen het project.
1998
In 1998 wordt gestart met het zwaluwenproject. Het project is gestart in Neede, Gelselaar en een groot deel van Geesteren (voormalig milieuzorggebied). Bert Niessink is initiatiefnemer van dit project.
Het onderzoek bestond uit het tellen van huis- en boerenzwaluw nesten en het in kaart brengen van de erven waar de zwaluwen broedden, er werd een soort erfscan gemaakt. Ook werd er geïnformeerd hoe lang het geleden was dat de huiszwaluw wel gebroed had.
Naast het inventariseren werden er ook veel nestkasten opgehangen voor de huiszwaluw en er werden enkele modderpoeltjes aangelegd.
.jpg){kind=link}